Mercedes-Benz Adenauer i jego legenda

Mercedes 300d zwany Adenauerem był w czasach jego produkcji najlepszą limuzyną na świecie z której chętnie korzystali także komunistyczni prominenci czasów PRL-u. Jedyny ocalały i odrestaurowany egzemplarz z zamkniętym nadwoziem nadal znajduje się nad Wisłą i już 17 grudnia będzie można zostać jego nowym właścicielem licytując na Zimowej Aukcji organizowanej przez Ardor Auctions.

Polska rzeczywistość przełomu lat 50 i 60 ubiegłego wieku rysowała się powszechną szarzyzną, wszelkimi niedostatkami i niepokojami społecznymi pod rządami „twardej ręki” komunistycznych władz. Te ciężkie czasy PRL–u, kiedy przymusowym sojusznikiem był przede wszystkim Związek Radziecki miały też swoje odbicie w motoryzacji, gdzie własność prywatna nie była preferowana,
a ubogi naród musiał najczęściej zadowolić się miejscem w autobusie. Szczytem marzeń był pierwszy, powojenny polski samochód, czyli kultowa już Syrena 100, której produkcję rozpoczęto w 1957 roku.
Ówczesna władza zupełnie nie przejmowała się takimi realiami i bardzo dbała o swój komfort
z rozmachem wykorzystując swoje przywileje także w zakresie transportu. Dygnitarze do tego celu wykorzystywali radzieckie ZIS-y, GAZ-y i inne podobne cuda techniki motoryzacyjnej „Wielkiego Brata” i jednak pomimo ogromnej niechęci do zgnuśniałych państw kapitalistycznych bez problemu sięgali także po najbardziej luksusowe limuzyny.
Jednym z takich spektakularnych przykładów jest Mercedes 300d zwanych Adenauerem od nazwiska kanclerza Niemiec, który jeździł takim autem od początku jego produkcji. U nas Adenauery odbyły
12-letnią służbę w strukturach państwa, wożąc najważniejszych partyjnych oficjeli w tym Cyrankiewicza i Gomułkę w podróże służbowe po Polsce, jak i podczas oficjalnych wydarzeń – mówi Michał Wróbel, dyrektor Ardor Auctions.
O wyjątkowości tego pojazdu może świadczyć fakt, że z lubością korzystały z niego także takie osobistości jak szach Iranu Reza Pahlavi, król Grecji Paweł I, czy etiopski cesarz Haile Selassie. Model 300 upodobały sobie również gwiazdy show biznesu, np. Ella Fitzgerald czy Gary Cooper.
Historia modelu
W pierwszych latach po II Wojnie Światowej europejska motoryzacja podnosiła się z gruzów, a fabryki samochodów stawiane były w zasadzie od zera. Pomimo takich trudności już 1951 roku na Targach Motoryzacyjnych we Frankfurcie Mercedes zaprezentował model 300 o niezrównanym poziomie dopracowania szczegółów i najwyższym standardzie luksusu. Niemieccy inżynierowie postawili sobie zadanie zbudowania najlepszego samochodu na świecie dystansując jakąkolwiek konkurencję pod względem nowoczesności, technologicznego zaawansowania i szyku.
W modelu tym o wewnętrznym oznaczeniu W186 w dużej mierze skoncentrowano się na dopracowaniu właściwości jezdnych i pomimo niemalże pięciu metrów długości auto dawało wiele radości z prowadzenia. Trzylitrowa, rzędowa, sześciocylindrowa jednostka napędowa (początkowo
o mocy 115 KM) pozwalała rozpędzić tę limuzynę do prędkości 160 km/h czyniąc go najszybszym, seryjnie produkowanym samochodem w Niemczech. Silnik ten miał aluminiową głowicę
i współpracował z czterobiegową, w pełni zsynchronizowaną skrzynią biegu, a później w ofercie była również przekładnia automatyczna). W trosce o niezawodność przy eksploatacji w różnorodnych warunkach klimatycznych zastosowano zaawansowany układ chłodzenia z termostatem przy chłodnicy oleju. Dużą trwałość konstrukcji uzyskano dzięki osadzeniu nadwozia na ramie nośnej.
Jak na limuzynę przystało wiele uwagi poświęcono komfortowi podróżnych. W środku auto miało wystarczająco dużo przestrzeni i nie były mu straszne nierówności nawierzchni, a przy dużym obciążeniu tylna oś była podnoszona dzięki specjalnemu systemowi. Wewnątrz poprzez zastosowanie różnorodnych materiałów wygłuszających było wyjątkowo cicho, a o odpowiednia temperaturę dbał innowacyjny system ogrzewania z kilkoma niezależnymi nawiewami.
Mercedes 300 był produkowany także w wersjach dwudrzwiowych i kabrio. W sumie powstały cztery warianty modelu, z których każda kolejna była stopniowo unowocześniana: 300a produkowany
w latach 1951-54, 300b (1954-55, silnik wzmocniony do 125 KM, dodane wspomaganie hamulców), 300c (1955-57, nowe niezależne zawieszenie osi tylnej, dostępna w opcji automatyczna skrzynia). Ostatnią, najnowocześniejszą wersją było 300d, produkowane w latach 1957-62. Otrzymała ona zwiększony rozstaw osi, seryjny "automat", dodano wtrysk paliwa, a dodatkowo można było dobrać m.in. wspomaganie kierownicy i klimatyzację. Moc silnika wynosiła aż 160 KM.
Adenauer na Zimowej Aukcji Ardor Auctions

Już 17 grudnia, pierwszy w Polsce dom aukcyjny motoryzacji klasycznej Ardor Auctions na Zimowej Aukcji wystawi do licytacji tę niezwykłą limuzynę, której historia jest nader barwna. Ten konkretny Mercedes Benz 300d “Adenauer” o numerze nadwozia 189010A 8501134 był jedną ze sztuk zamówionych przez Polski rząd w 1959 roku. Zamówienie to było bardzo specyficzne, bowiem standardem w wersji “d” było wspomaganie oraz automatyczna skrzynia biegów. „Polskie” Adenauery nimi nie dysponowały prawdopodobnie z dwóch powodów – pierwszy praktyczny, dla szkolenia kierowców BOR łatwiej było mieć podobnie wyposażone auta produkcji radzieckiej, jak i niemieckiej, a limuzyny zza wschodniej granicy były wyposażone w skrzynie ręczne oraz nie miały wspomagania. Drugi powód był prawdopodobnie techniczny – manualna przekładnia była łatwiejsza w serwisowaniu, a brak wspomagania oznaczał jeden potencjalny problem mniej dla mechaników.
Decyzja o zamówieniu do 10 sztuk największej wówczas limuzyny produkowanej przez Stuttgart zapadła w drugiej połowie lat 50-tych. Zgodnie z dokumentami ewidencji pojazdów reprezentacyjnych we flocie państwowej w 1960 roku polskie MSW dysponowało czterema limuzynami, nazwanymi “kareta” a KC PZPR dwoma. Dodatkowo, w 1959 roku zamówiono dwie sztuki 4-drzwiowych Adenauerów z otwartym dachem do różnego typu parad i oficjalnych wydarzeń.
Limuzyny te na zasłużoną emeryturę przeszły w 1971 i 1972 roku, trafiając na przetargi rządowe. Jednak wyposażone w skomplikowane silniki na wtrysku, które były bardzo wymagające
w serwisowaniu, stały się problemem dla nowych nabywców, jak każde “zachodnie” auto w kraju,
w którym ciężko było o jakąkolwiek dostępność do części i odpowiedni serwis mogący sprostać tak zaawansowanej wówczas technologii.
Dalsze losy Adenauera
Egzemplarz, który pojawi się na Zimowej Aukcji Ardor Auctions nie posiada dokumentacji na okres pomiędzy przetargiem w 1971 lub 1972 roku i 1978 rokiem.
Wraz z samochodem został nam przekazany dokument z Urzędu Rejonowego w Pułtusku potwierdzający sprzedaż Mercedesa w 1978 roku i jego rejestrację w tym mieście pod numerami TP 7376. W 1981 roku, już zarejestrowany na tablice 050 4294 i w rękach nowego właściciela z Przasnysza, Mercedes został wyłączony z eksploatacji, prawdopodobnie z powodu awarii silnika, co potwierdza kopia dowodu rejestracyjnego serii G 0145428 – mówi Michał Wróbel.
Adenauer ponownie zmienił właściciela w 1990 roku, za 750 bonów PKO, czyli środek płatniczy 
w czasach PRL będący substytutem walut wymienialnych. Ponownie została sprzedany w 1992 roku, tym razem w Warszawie. Do umowy sprzedaży dołączono dokument rzeczoznawcy PZM gdzie zostaje stwierdzone, że silnik znajdował się luzem, bez osprzętu oraz, że nadwozie zostało także częściowo rozmontowane. Kolejny właściciel posiadał Adenauera do 2012 roku. W obecnych rękach samochód kompleksowo odrestaurowano, karoseria otrzymała nowy lakier w fabrycznym kolorze 40-Schwarz, wnętrze w całości odnowiono łącznie z chromami. Kompletnej odbudowie poddany był układ jezdny oraz silnik, który w momencie zakupu wciąż znajdował się poza autem. Mercedes został także wyposażony w nowoczesne udogodnienia takie jak radio oraz system świateł awaryjnych.
Obecnie Adenauer nie jest wpisany do ewidencji zabytków. Do samochodu jest dołączony list od Mercedes-Benz Polska potwierdzający polskie pochodzenie samochodu.
Obecnie ten wyjątkowy egzemplarz jest jedynym ocalałym i w pełni odrestaurowanym samochodem
z zamkniętym nadwoziem ze wszystkich „polskich” 300d. Już 17 grudnia w warszawskim Studio Tęcza nadarzy się unikatowa okazja, aby nabyć jedną z nielicznych limuzyn rządowych o tak bogatej historii.